W relacjach między wierzycielem a dłużnikiem może dojść do sytuacji, w której ten drugi okaże się niewypłacalny. Polskie prawo przewiduje jednak ochronę wierzyciela przed nielojalnym dłużnikiem w formie tzw. skargi pauliańskiej. Sprawdźmy zatem, na czym polega ta instytucja oraz w jakich okolicznościach można z niej skorzystać.
Czym jest skarga pauliańska
Zgodnie z art. 527 Kodeksu cywilnego mianem skargi pauliańskiej czy też roszczeń pauliańskich określa się rodzaj powództwa, za pomocą którego możliwe jest żądanie uznania danej czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela, którego sytuacja materialna uległa pogorszeniu na skutek wskazanej czynności.
Skorzystanie z instytucji skargi pauliańskiej możliwe jest wówczas, gdy zaistnieją następujące okoliczności:
- Muszą istnieć wierzytelności,
- Wierzytelność jest zaskarżalna,
- Wierzyciel został pokrzywdzony na skutek czynności prawnej, której dokonał dłużnik z osobą trzecią,
- Dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela,
- Osoba trzecia uzyskała korzyści materialne na skutek czynności prawnej,
- Osoba trzecia działała w złej wierze.
Jak skorzystać z instytucji skargi pauliańskiej
Pozew o uznanie czynności za bezskuteczną może nastąpić poprzez wytoczenie powództwa przeciwko osobie trzeciej, która wskutek czynności prawnej uzyskała korzyść.
Pozew należy wnieść do sądu właściwego miejscu zamieszkania bądź siedziby pozwanego. Należy pamiętać, iż pozwanym nie jest dłużnik, który wyzbył się majątku, lecz właśnie osoba trzecia, która uzyskała korzyści majątkowe.
W następnej kolejności należy określić wartość przedmiotu sporu, którą stanowi wartość wierzytelności przysługującej wierzycielowi. Warto jednak zaznaczyć, iż nie będzie to wartość przedmiotu, który został zbyty. Koszt pozwu ze skargi pauliańskiej stanowi 5% wartości przedmiotu sporu.
W następnej kolejności konieczne jest określenie treści żądania, którą powinno stanowić żądanie uznania czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela. W przypadku, gdy treść żądania zostanie określona w sposób nieprawidłowy, sąd oddali powództwo. Nie należy zatem żądać unieważnienia umowy czy też żądać nakazania dłużnikowi poddania się egzekucji.
Przed przystąpieniem do przygotowania pozwu warto skonsultować jego treść z adwokatem, który pomoże wyeliminować ewentualne błędy oraz wskaże obszary, które wymagają doprecyzowania.
Koniecznym elementem pozwu jest precyzyjne określenie czynności prawnej, której powód domaga się uznania za bezskuteczną. Należy wskazać: rodzaj, istotną treść czynności, strony czynności oraz datę jej dokonania, formę czynności, a także dane notariusza, kancelarii lub repertorium, jeśli instytucje te brały udział w dokonaniu danej czynności.
Ponadto w pozwie należy udowodnić przesłanki, które wymienia art. 527 Kodeksu cywilnego.
Wyrok ze skargi pauliańskiej
Należy wiedzieć, iż wyrok sądu uwzględniający skargę pauliańską ma charakter konstytutywny nie nadający się do egzekucji. Zatem nie może zostać mu nadana klauzula wykonalności.
Z kolei wniosek egzekucyjny może zostać skierowany przeciwko dłużnikowi po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia uwzględniającego skargę, We wniosku wskazuje się składnik majątku, który jest przedmiotem postępowania egzekucyjnego Składnik ten zostanie potraktowany tak, jak gdyby w ogóle nie wyszedł z majątku dłużnika, a więc to właśnie na nim zostanie dokonane zajęcie komornicze.
eprawnik.wordpress.com 